Ay’da Efsaneleşen İsim: Marilyn

Ay’da Efsaneleşen İsim: Marilyn

Apollo 11 görevi ile insanlığın Ay’a adım atışının 50. yılındayız. Bu görevin kahramanlarından Neil Armstrong ve Buzz Aldrin tüm dünyada bilinmesine karşın onları bu eşsiz zafere ulaştıran görevler kimi zaman göz ardı ediliyor. Oysa ki Apollo 11 görevine kadar birçok başarılı ve “ilk” görev gerçekleştirildi. İnsanlığın uydumuza adım atışında bu görevlerde yer alan bilim insanlarının, mühendislerinin ve astronotların çalışmaları en az Apollo 11 görevi kadar önemlidir. Kısacası daha önceki görevler başarılı olmasaydı belki de Apollo 11 Ay’a ulaşamayacaktı.

Apollo 8 astronotları en az Ay’a adım atışımız kadar önemli bir görevi başardı. İlk defa yeryüzünden ayrılan bir roketle Apollo 8 astronotları Ay’a kadar gitti. 1968 yılının Aralık ayında gerçekleştirilen görevdeki astronotlar (Jim Lovell, Frank Borman ve Bill Anders) o dönem en uzağa gidebilen insanlar ünvanını kazandı. Apollo 8’in bir başka önemli amacı da Ay üzerinde olası iniş bölgelerini saptamasıydı. Bir anlamda izcilik yaparak daha önceden Ay üzerinde iniş alanı olarak planlanan Sessizlik Denizi (Mare Tranquillitatis) ovasını yakından inceleyip görüntüleyecek ve iniş yapacak astronotların yönlerini iyi belirlemeleri için çeşitli belirteç noktalarını saptayacaktı. Apollo 8 astronotlarından Jim Lovell, Ay etrafında ikinci kez dolanırlarken Ay yüzeyindeki çukur yapıları (krater) izliyordu. Sessizlik Denizi bölgesinde yer alan ve Bereket Denizi (Mare Fecunditatis)’nin kuzey batısında kalan Taruntius krateri oldukça ilgisini çekti. Kraterin yakınlarındaki hafif sırt gibi görünen yere odaklandı ve yeryüzüne hemen bir bildiride bulundu: “Güneş’in açısından dolayı güçlü bir karşıt renk sergileyen bir dağ sırası görüyorum. Başlangıç noktasını belirledim; Marilyn Dağı.” Yer kontrolde Lovell’ı dinleyen ise ileride Apollo 11 görevi Komuta Modülünde görev alacak Michael Collins’di ve “Anlaşıldı” cevabını vererek notunu aldığını söyledi. Ancak bu konuşmayı yaparken Collins’in yanında Ay haritası yoktu. Daha sonra Collins iniş noktası ile ilgili bilgileri Ay harita birimine ilettiğinde bu isimde bir dağın olmadığı bilgisini aldı. Ay haritalarına göre o bölgede üçgen biçimli görünen bir dağ vardı ve ismi “Secchi Theta” idi. Bu durum küçük çaplı bir kargaşaya neden olsa da daha sonra yapılan görüşmelerden Lovell’ın gördüğü dağa eşi Marilyn’in ismini verdiği anlaşıldı. Bu olaydan sonra dağın ismi bir anda Marilyn olmuştu. Bu isim öyle çok benimsendi ki diğer Apollo görevlerinde de bu dağ hep “Marilyn Dağı” olarak söylendi. Örneğin, Apollo 10 görevi kapsamında Ay yüzeyine oldukça yakın (~14 km) geçiş sırasında bu dağa oldukça yaklaşan astronotların telsiz konuşmalarında “Marilyn Dağı’nın üzerinden geçiyoruz” şeklinde kullanıldığı biliniyor. Marilyn Dağı bir diğer yandan da önemli bir nokta olarak işaretlendi. Apollo 10 komutanı Tom Stafford görev sırasında bu dağın ay modülünün ateşleme yapacağı nokta olarak belirledi. Burada araç minik bir itki ile yavaşlayarak Ay yüzeyine gittikçe alçalacaktı. Marilyn Dağı böylece insanlığın Ay yolcuğunda önemli bir yapı olarak tarihe kazınmış oldu. 1969 yılının Temmuz ayında Apollo 11 görevinin telsiz konuşmalarında tekrar Marilyn Dağı’nın ismi geçiyordu. Bu sefer ondan bahseden Buzz Aldrin’di; “Marilyn Dağı’na yaklaşmaya başladık, iniş için itki uygulayacağız”. Yeryüzünden onu dinleyen ise çok daha sonra uzay mekiği programında görev alacak genç astronot adayı Bruce McCandless’dı ve cevabı: “Anlaşıldı. Beş dakika için yörünge verilerinizi izliyoruz. Ve Jim (Lovell) gülümsüyor” şeklindeydi.

Ay’ın etrafında on kez dolanan Apollo 8 astronotları, aynı zamanda hafızalara kazınan Ay’dan Dünya’nın doğuşunun fotoğrafını da çekenlerdir. Uzayın karanlığında bir safir gibi parlayan Dünya’nın görüntüsü hem uzayın büyüklüğünü hem de boşluğun etkisini anlatır.