Apollo 11 Başarısının Perde Arkası: Apollo 10

          NASA’nın Apollo 10 görevi, Ay yüzeyine çok yaklaştı ancak inmedi. Çünkü bu görevin amacı bir sonraki aşamanın ön denemesiydi. Aslında Apollo 10, Ay’a iniş yapacak görevin (Apollo 11) tüm aşamalarını tek tek yaptı. Bir tek Ay yüzeyine inmedi. Görevin komutanı Thomas P. Stafford Apollo 10 görevinin tüm sorumluluğunu üstlenen kişiydi. Onu en çok rahatsız eden durum görevin başarılamaması değil, ekip arkadaşlarının başına kötü bir şey gelmesiydi. Bu nedenle tüm aşamaları oldukça temkinli bir şekilde gerçekleştirdi. Apollo 10 başardığı göreviyle yalnızca Apollo 11’in başarısına zemin hazırlamadı aynı zamanda günümüze kadar gerçekleşen tüm görevlere de katkı sağladı.

          Apollo 10 görevi ABD’nin Florida’daki Cape Kennedy üssünden 18 Mayıs 1969 tarihinde fırlatıldı. Bu tarihten yaklaşık 8 gün sonra da 26 Mayıs 1969 tarihinde de Dünya’ya döndü. Thomas Stafford’a komuta ve hizmet modül pilotu olarak John W. Young ve ay modülü pilotu olarak da Eugene A. Cernan eşlik etti. Stafford, astronot olmadan önce ABD Hava Kuvvetleri’nde çalışan bir deneme pilotuydu. Apollo 10 görevinden önce ise Gemini 6A ve Gemini 9 uzay programlarında görev almış deneyimli bir astronottu. Apollo 10, Ay’a yaklaştığında Cernan ve Stafford ay modülünün içerisindeyken Young komuta ve hizmet modülündeydi. Ay modülü başarıyla komuta ve hizmet modülünden ayrılarak Ay yüzeyine yaklaşık olarak 15 kilometre kadar yaklaştı ancak iniş yapmadan geri modüle dönerek kenetlendi. Böylece Ay yörüngesinde her iki modül de denenmiş oldu. Apollo 10 göreviyle Ay yörüngesindeki modüllerin hareketi, yörüngedeyken yapılması gerekenler ve iniş kalkış zamanlamaları konusunda önemli veriler depolandı. Yeryüzünden gelen bilgilerle aracı hareket ettiren ekip özellikle ay uçuş sistemini ve ay modülünün iniş hareketi ile ilgili bilgiler edindi. Apollo 10 görevinde Ay’a çok yaklaşıp inilmedi. Bu duruma neden olan Ay’a iniş yazılımının henüz tamamlanmamış olmasıydı. Bu görevin amacı da zaten elde edilecek verilerle bu yazılımın tamamlanmasıydı. Apollo 10 görevi ile yapılan ölçümler yazılımda tahmin edilenden daha fazla güncellemeye neden oldu. Özellikle Ay modülünün iniş ve kalkış sırasında tüketeceği yakıt miktarının saptanmasında önemli katkılarda bulundu. Öyle ki tüm bu hesaplamalara rağmen Apollo 10’dan yalnızca birkaç ay sonra Ay’a gidecek olan Apollo 11 Ay yüzeyine indiğinde neredeyse yakıtlarını bitirecekti. Charlie Duke, ay modülü Ay yüzeyine iniş yaptığında Neil Armstrong’a kalan yakıt miktarını komuta modülünden bildirdiğinde Armstrong ve Aldrin’in yalnızca 17 saniyelik yakıtı kalacaktı.

          Apollo 10 görevi başarıyla bitirilip eve döndüğünde Stafford’a görevden edindiği en önemli deneyimin ne olduğu soruldu. Stafford bu soruya cevabı Ay yörüngesinden Dünya’yı görmekti. Ay’dan portakal büyüklüğünde görülen Dünya onu o kadar etkilemişti ki görevin diğer aşamalarını bu kadar kayda değer bulmadı. Apollo 10 görevinde ilk kez uzayda renkli film çekildi. Bu film sayesinde herkes komuta modülünü, ay modülünü ve bu modüllerin birleşme-ayrılma hareketlerini renkli olarak gördü. Renkli televizyonların yeni yeni kendini ortaya çıkardığı dönemde bu yayın oldukça sevildi ve daha sonra Apollo 10 ekibine Emmy ödülü kazandırdı.