Başarı Baskısı Altındaki Apollo 14 Görevinde Sorun

Apollo görevleri Apollo 11’in başarısı ile tüm dünyada önemli bir etki yarattı. Bir anda Ay programı her yerde konuşulur oldu. Apollo programını taçlandıran bu başarı bir yandan da diğer görevler üzerindeki başarı baskısını arttırdı. Apollo 12 görevinde ufak sorunlar yaşanmasına rağmen görev başarılı bir şekilde gerçekleşirken, Apollo 13 göreviyle de “başarısız” başarılı bir görev atlatıldı. Bu başarısızlık bir sonraki görev olan Apollo 14 ile telafi edilerek hafızalardan silinmeliydi.  Ancak Apollo 14 görevinde de büyük bir sorunla karşılaşıldı.

Apollo 14 görev ekibi komutan Alan Shepard, Komuta Modülü Pilotu Stuart Roosa ve Ay Modülü Pilotu Edgar Mitchell’den oluşuyordu. Alan Shephard uzaya çıkan ilk Amerikalıydı ve uzay konusunda oldukça deneyimliydi. Buna karşın Apollo 14 görevi Stuart ve Edgar’in ilk uzay uçuşu deneyimi olacaktı.

Apollo 14 olağan bir fırlatmanın ardından, diğer Apollo görevlerinde olduğu gibi uzayda komuta ile ay modülünün birbirine kenetlenmesi için hazır duruma geçti. Kenetlenme sırasında ufak tefek sorunlar yaşansa da bunlar her uzay uçuşunda karşılaşılabilecek sıradan durumlardı. Ay’a doğru yola çıkan ekip Ay yörüngesine girince ay modülü ile ayrılma işlemine geçti. Edgar Mitchell ve Alan Shephard ay modülünün içerisindeyken komuta modülünde Stuart Roosa vardı. Ay yüzeyine iniş sürecini başlatmadan önce ay modülündeki yol bilgisayarı dört kez durdurma komutu hatası verdi. Yeryüzünden durumu izleyen mühendisler ve bilim insanları sorunun kaynağını araştırmaya başladı. Sorunun başta mekanik bir takılma arızasından kaynaklandığı düşünüldü. Mekanik arızaya neden olması düşünülen kısımların astronotlar tarafından incelenmesi ve düğmelerin dikkatle çalışıp çalışmadığının denenmesi istenildi. Sorun çıkaran kısım bulundu ve ardından düğme yerine kalem yerleştirilerek sorun geçici olarak çözüldü. Ancak kısa bir zaman sonra aynı hata komutu bir daha çıktı. Eğer bu komut hatası çözülemezse Ay’a iniş olası değildi. Çünkü yol bilgisayarının durdurma komutu göndermesi demek inişten vazgeçildiği ve tekrar Ay yörüngesine hareket için ateşleyicilerin çalıştırılması anlamına geliyordu.

Bu durum yaşanırken bir yandan da astronotlar Ay’ın etrafında dolanmaya devam ediyordu. Astronotlar Ay’ın uzak yüzüne doğru geçmeye başlayınca yeryüzü ile iletişimleri de kesildi. Yeryüzündeki ekip bu sorunun çözümü için canla başla çalışıyordu. İniş aşamasına gelmeden bilgisayarın gerçekten doğru hatayı verip vermediğini anlamak zordu. Ancak bu aşamada hata gerçekse bir anda inişin iptal edilmesi gerekiyordu. Bir yandan da iniş anında bu hatayı veren kısmın elle düzeltilerek, bilgisayar kısa süreliğine de olsa devredışı bırakılarak, inişe geçilmesi mi iyi olurdu bu tartışılıyordu. Bu tartışma büyük fikir ayrılıklarına neden olunca daha iyi bir çözüm için destek istenmeye karar verildi. Bunun için MIT ile iletişime geçen NASA sorunu ayrıntıları ile anlatarak acil bir çözüm önerisi beklediğini bildirdi.

MIT Alet Deney Alanı’nda çalışan Don Eyles, 27 yaşında bir bilgisayar programcısıydı. Don, Ay’a iniş için hazırlanan uçuş programında yer almış ve başarılı bir çalışma gerçekleştirmişti. MIT çalışanlarından Bruce McCoy Apollo 14 sorununu öğrenmiş ve bu sorunun çözümü için durumu Don Eyles’e iletmişti. Don Eyles, uçuş programının tekdüze olduğunu ve tekrar baştan yazılma gibi bir şansının olmayacağını çok iyi biliyordu. Ancak bilgisayar programı şaşırtılabilirdi. Bilgisayarın doğru çalışıp çalışmadığı ve hata kodlarının yerinde olup olmadığını incelemek için programı şaşırtma önerisinde bulundu. Bunun için astronotların aşama aşama neler yapması gerektiğini içeren bir izlence hazırladı. Sorunun asıl kaynağının hangi komut kısmında olduğunu tahmin ederek Program 71 olarak adlandırılan durdurma komutu üzerine eğildi. Sorun buradan kaynaklı ise bu kısmı engelleyebilirdi ancak bu durum durdurma sürecine başlı başına zarar verecekti. Bunun için NASA’daki ekip ve Ay’ın etrafında dolanan astronotlarla birlikte programda ufak değişiklikler yapmayı sağlayacak değişiklikleri ve bu değişiklikler sırasında karşılaşılacak sorunlara karşı ne yapılacağını içeren başka bir izlence daha hazırladı. Aşamalar teker teker yapılırken 26 saniye gibi kısa bir zamanda durdurma hata sorunu çözüldü ve Ay modülünün motorları iniş için çalışmaya başladı. Alan Shephard modülü elle kullanarak iniş için en uygun hıza eriştirmeye çalıştı. Geçici olarak durdurma komutu devredışı bırakılmıştı ancak eğer inişte bir sorun olursa Edgar Mitchell hızlı biçimde yeni bir program yazmalıydı.

İniş sırasında başka bir arıza daha yaşandı. Bu kez de iniş radarı bir hata verdi. Ancak bu sorun da hızlı biçimde çözüldü. Böylece Apollo 14 başarılı bir şekilde Apollo 13’ün iniş yeri olarak tasarlanan Fra Mauro çukuruna indi. Ardından Alan Shepard ve Edgar Mitchell Ay yürüyüşü için Ay iniş aracından indi ve tasarlanan görevlerini başarıyla yerine getirdi.